Duurzame energie: energie uit hernieuwbare bronnen

Met duurzame energie worden energiebronnen bedoeld die niet uitgeput raken. Andere bronnen, zoals steenkool en aardolie, zijn niet duurzaam omdat deze fossiele energiebronnen ooit op raken. Ook aardgas is een niet-duurzame energiebron.

– Duurzame energie komt uit bronnen die niet op raken, zoals zonlicht, wind en waterkracht.
– De kosten van duurzame energie dalen de afgelopen jaren. Dat zorgt ervoor dat bijvoorbeeld energie van zonnepanelen en windmolens ook economisch gezien een alternatief zijn geworden voor energie uit fossiele bronnen.
– Het gebruik van duurzame energie is nodig om de klimaatdoelstellingen uit het Verdrag van Parijs te kunnen halen. Nederland wil daarom ook in 2050 nauwelijks meer gebruik maken van niet-duurzame energiebronnen.
– Aardgas is niet-duurzaam, maar nog nodig totdat de energietransitie afgerond is. In de tussentijd kan CO2 afvang en opslag (CCS) ervoor zorgen dat broeikasgassen niet de atmosfeer bereiken.
– Duurzaam opgewekte waterstof kan een belangrijke energiebron voor de toekomst worden. De leden van Element NL zijn op dit moment bezig met een aantal projecten gericht op de productie van waterstof.

Duurzame energie is energie die wordt opgewekt uit bronnen die niet uitgeput raken, zoals zonlicht, wind en waterkracht. Dit in tegenstelling tot niet-duurzame, fossiele energiebronnen zoals steenkool en aardolie, die op een dag uitgeput zijn. Ook kernenergie behoort tot de niet-duurzame energiebronnen omdat de grondstof hiervoor, uranium, niet oneindig aanwezig is op aarde. 

De ontwikkeling en implementatie van duurzame energie is een belangrijk onderdeel van de wereldwijde inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en daarmee de klimaatverandering tegen te gaan. 

Er zijn verschillende vormen van duurzame energie, waaronder: 

1. Zonne-energie: Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit. Dit is een van de populairste en meest gebruikte vormen van duurzame energie.
   
   
2. Windenergie: Windturbines (bijvoorbeeld in de vorm van windmolens) gebruiken wind om elektriciteit op te wekken. Dit kan op land of op zee gebeuren.
    
3. Hydro-elektrische energie: Dit is energie die wordt opgewekt door het gebruik van waterkracht. Door een dam in het water te bouwen, kan de kracht van het water benut worden voor elektriciteitsopwekking. Dit gebeurt door water te laten stromen door een turbine, die vervolgens een generator laat draaien om elektriciteit op te wekken.
   
   
4. Geothermische energie: Deze vorm van duurzame energie maakt gebruik van de warmte die van nature voorkomt in de aarde om elektriciteit op te wekken.
   
   
5. Biomassa: Biomassa (inclusief groen gas) is een vorm van duurzame energie die wordt opgewekt uit organische materialen, zoals houtafval, landbouwafval en zelfs mest. Deze materialen kunnen worden verbrand of worden omgezet in biobrandstoffen zoals ethanol of biodiesel, die vervolgens kunnen worden gebruikt om elektriciteit op te wekken. Wel kan het gebruik van biomassa leiden tot de uitstoot van broeikasgassen.
   
   
6. Getijden- en golfenergie: Dit zijn vormen van duurzame energie die worden opgewekt door de bewegingen van de zee. Getijdenenergie maakt gebruik van de opkomende en dalende getijden om elektriciteit op te wekken, terwijl golfenergie gebruikmaakt van de bewegingen van de golven.

De wereld kan niet van de ene op de andere dag overstappen op duurzame energie. Maar voor iedere fossiele energiebron is wel een beter alternatief te verzinnen. Element NL heeft daarom de Ladder van 7 ontwikkeld.

De Ladder van 7 laat zien welke energiebron een schoner alternatief is voor een andere energiebron. Zo is geïmporteerd aardgas schoner dan olie, maar is Nederlands aardgas weer een beter alternatief dan geïmporteerd aardgas. 

Hernieuwbare of duurzame energie is bijna de hoogste sport van de Ladder van 7. Bovenaan staat echter efficiënter met energie omgaan. Want energie die niet gebruikt hoeft te worden, is de duurzaamste vorm van omgaan met energie.

De kosten van duurzame energie zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals de locatie waar de energie wordt opgewekt, de omvang van de installatie en de technologie die wordt gebruikt.  

In het algemeen zijn de kosten van duurzame energie in de afgelopen jaren sterk gedaald, wat het steeds aantrekkelijker maakt om over te stappen op duurzame energiebronnen.  

Uit de Klimaat- en Energieverkenning 2022 van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat de komende jaren het zon- en windvermogen in Nederland fors gaat toenemen. De voorspelling is dat de productie van zonne-energie in 2030 dominant is.

In het Klimaatverdrag van Parijs, ook bekend als het Parijs-akkoord, is afgesproken om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de mondiale temperatuurstijging te beperken tot minder dan 2 graden Celsius ten opzichte van de pre-industriële niveaus. Het streven is om de stijging zelfs te beperken tot 1,5 graden Celsius als dit mogelijk is. De inzet van duurzame energiebronnen kan hierbij een grote bijdrage aan leveren.

Duurzame energiebronnen zijn onuitputtelijk en kunnen op een duurzame manier worden opgewekt, zonder de uitstoot van schadelijke broeikasgassen. Dit in tegenstelling tot niet-duurzame energiebronnen zoals steenkool en aardolie, die op een dag opraken en bij de productie van energie broeikasgassen uitstoten. Door over te stappen op duurzame energie, kunnen we de uitstoot van broeikasgassen verminderen en bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering.

Nederland streeft ernaar dat de energievoorziening in 2050 bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal is.

Bij de winning en vooral bij het gebruik van aardgas komen broeikasgassen vrij. Omdat ook de voorraad eindig is, is aardgas dus geen duurzame energiebron. 

In het kader van de energietransitie proberen gebruikers van aardgas daarom de overstap te maken naar andere energiebronnen. Ook een overstap van geïmporteerd gas (bijvoorbeeld in de vorm van LNG) naar Nederlands aardgas is al winst voor het klimaat, omdat de winning in het buitenland in veel gevallen meer vervuiling met zich meebrengt. Dat is terug te zien in de Ladder van 7 van Element NL.  

Voor bepaalde gebruikers een overstap naar een andere energiebron niet moeilijk. Zo kan een huis ook verwarmd worden op andere manieren, zoals bijvoorbeeld met een warmtepomp. 

Bij bepaalde industriële processen is aardgas echter nog een noodzakelijke grondstof of brandstof. Elektrificatie is in bepaalde sectoren nog geen optie omdat het benodigde vermogen hiermee nog niet behaald kan worden. Voor andere sectoren geldt dat bijvoorbeeld windenergie alleen onvoldoende is om de continuïteit van de productie te kunnen garanderen. Door bijvoorbeeld waterstof te gaan gebruiken als energiedrager kan de continuïteit van het aanbod van duurzame energie flink verbeterd worden.   

Van alle fossiele brandstoffen (waaronder kolen, olie en geïmporteerd gas) blijft Nederlands aardgas de duurzaamste optie.  

Om de negatieve impact op het klimaat te beperken kan ook Carbon Capture and Storage (CCS), het CO2-afvang en CO2-opslag, een mogelijkheid zijn om de uitstoot van broeikasgassen nu al te beperken. De leden van Element NL ontwikkelen diverse projecten op het gebied van CCS, zoals Porthos en Aramis.

Waterstof kan een ook een duurzame energiedrager zijn. Dat is het geval wanneer het wordt opgewekt met behulp van duurzame energiebronnen, zoals zonne- en windenergie. Dat noemen we groene waterstof.  

Waterstof wordt in dat geval opgewekt door water met behulp van duurzame energie te splitsen in zijn componenten, waterstof en zuurstof. De waterstof kan vervolgens worden opgeslagen en worden gebruikt als brandstof of om elektriciteit op te wekken in een brandstofcel, voor bijvoorbeeld elektrische voertuigen. Dit proces is duurzaam omdat het geen uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt en het gebruikt hernieuwbare energiebronnen voor de opwekking van de waterstof. 

De leden van Element NL spelen een rol in het ontwikkelen van de waterstofeconomie. Op die manier kunnen zij de overstap zetten van fossiele energiebronnen naar duurzamere alternatieven.